Η ανάλυση της κοινωνικής οργάνωσης των δικτύων ναρκωτικών είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη εναλλακτικών πολιτικών. Συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού επικρατούν στο σύστημα της καλλιέργειας, παραγωγής και διακίνησης ναρκωτικών (βλ. Briones, A., Cumsille, F., Henao, A., Pardo, B., (eds), 2013).
Συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί ότι:
Τα εμπλεκόμενα μέρη στην καλλιέργεια, παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών έρχονται κατά κανόνα από τα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας και υπόκεινται, όπώς φαίνεται, σε μια διαδικασία συστηματικού κοινωνικού αποκλεισμού.
Οι αγρότες καλλιεργητές αποτελούν τον αδύναμο κρίκο της αλυσίδας.
Πολλοί από τους παραγωγούς, τους διακινητές (dealers) και τα μέλη των εγκληματικών οργανώσεων προέρχονται από τα πλέον ευάλωτα τμήματα της κοινωνίας και στις περισσότερες των περιπτώσεων έχουν υποστεί τις συνέπειες των κοινωνικών ανισοτήτων, διακρίσεις, κακή εκπαίδευση και οικογενειακή φτώχεια [ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 11].
Οι χρήστες, αν και μπορεί να προέρχονται από όλα τα στρώματα της κοινωνίας, διατρέχουν περισσότερους κινδύνους όταν προέρχονται από τα πλέον φτωχά και ευάλωτα, κοινωνικά στρώματα είτε εξαιτίας των ουσιών που χρησιμοποιούν είτε επειδή έχουν χαμηλή δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες και στην θεραπεία.
